Już od ładnych kilku miesięcy, głośnym tematem w branży e-commerce jest nadchodzące wejście w życie przepisów tzw. Dyrektywy Omnibus.
Z niniejszego artykułu dowiesz podstawowych informacji o Dyrektywie Omnibus:
- czym jest Dyrektywa Omnibus,
- po co została uchwalona, jaki cel ma Dyrektywa Omnibus,
- kogo dotyczy,
- jakie obowiązki nakłada na przedsiębiorców i jakie daje uprawnienia konsumentom,
- czy obowiązuje w Polsce, kiedy nastąpi jej implementacja , które polskie ustawy zmieni?
|
Do najważniejszych zmian jakie wprowadza Dyrektywa Omnibus należeć będą: – poszerzony obowiązek informacyjny względem konsumentów, – zmiany w zakresie prezentowania obniżonych cen, – obowiązek wskazywania źródła i zasad weryfikacji komentarzy i opinii użytkowników, zakaz odpłatnego „marketingu szeptanego”, – obowiązek wskazywania preferencji/ odpłatności przy pozycjonowaniu wyników wyszukiwania lub prezentowania ofert; – obowiązek informowania o dostosowaniu ceny i profilowaniu zachowań konsumenta, – zmiany w zakresie odstąpienia przez konsumenta od umowy, – zakaz odsprzedaży biletów kupowanych przez boty, – obowiązek informowania o podwójnej jakości produktów – sankcje za naruszenia |
Czym jest Dyrektywa Omnibus?
Jest to potocznie przyjęta nazwa Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z 27 listopada 2019 r. zmieniającej dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta.
Po co została uchwalona, jaki cel ma Dyrektywa Omnibus?
Dyrektywa ma za zadanie większą i przede wszystkim skuteczną ochronę praw konsumentów, a także podnoszenie świadomości konsumentów i przedsiębiorców w zakresie praw konsumentów, form egzekwowania tych praw i dochodzenia roszczeń. Niestety za większą ochroną konsumentów idzie zwiększenie obowiązków przedsiębiorców
z branży e-commerce. Niestety, jeśli chodzi o tych ostatnich, może się to wiązać ze zwiększeniem kosztów związanych z wdrożeniem nowych przepisów, lecz aby uniknąć kar, warto zaznajomić się z nowymi obowiązkami.
Kogo dotyczy?
Dyrektywa Omnibus chroni konsumentów w relacjach z przedsiębiorcami w branży e-commerce. Jej przepisy maja więc zastosowanie dla handlujących w internecie towarami i usługami przedsiębiorców oraz konsumentów będących nabywcami takich towarów lub usług. Zatem nie dotyczy przypadku, gdy stronami umowy będzie dwóch przedsiębiorców lub dwóch konsumentów.
Dyrektywa proponuje unowocześnienie obowiązujących przepisów, z uwagi na coraz szersze wykorzystywanie Internetu do sprzedaży i promowania produktów, w tym do działalności wpływającej na plasowanie danego produktu, bądź przedsiębiorcy, determinującego konsumenta do skorzystania z określonej oferty. Ustawodawca wyraźnie w pkt 20 preambuły Dyrektywy wskazuje, że „Funkcję wyszukiwania internetowego mogą oferować różnego rodzaju przedsiębiorcy internetowi, w tym pośrednicy, tacy jak internetowe platformy handlowe, wyszukiwarki i porównywarki.”.
Niniejsza dyrektywa ma również zastosowanie w przypadkach, gdy przedsiębiorca dostarcza lub zobowiązuje się dostarczyć konsumentowi treści cyfrowe, które nie są dostarczane na nośniku materialnym, lub usługę cyfrową, a konsument dostarcza lub zobowiązuje się dostarczyć przedsiębiorcy dane osobowe, z wyjątkiem przypadków, gdy dane osobowe dostarczone przez konsumenta są przetwarzane przez przedsiębiorcę wyłącznie w celu dostarczenia treści cyfrowych.
Jakie Dyrektywa Omnibus obowiązki nakłada na przedsiębiorców i jakie daje uprawnienia konsumentom?
1. Rozszerzenie obowiązków informacyjnych przedsiębiorcy względem konsumenta. Przedsiębiorca musi podać:
- pełny adres pocztowy, pod którym przedsiębiorca prowadzi przedsiębiorstwo, jak również numer telefonu oraz adres poczty elektronicznej przedsiębiorcy;
- dodatkowo, jeżeli przedsiębiorca udostępnia inny środek komunikacji online gwarantujący, że konsument może zachować pisemną korespondencję z przedsiębiorcą, w tym daty i godziny takiej korespondencji, na trwałym nośniku, informacje te muszą zawierać także szczegółowe dane dotyczące tych innych środków;
- wszystkie te środki komunikacji udostępniane przez przedsiębiorcę muszą umożliwiać konsumentowi szybkie skontaktowanie się z przedsiębiorcą i skuteczne porozumiewanie się z nim;
- w przypadku gdy ma to zastosowanie, przedsiębiorca udostępnia również pełny adres pocztowy i dane identyfikujące przedsiębiorcę, w imieniu którego działa.
2. Ustawodawca nakłada na przedsiębiorcę obowiązek informacyjny dotyczący głównych parametrów decydujących o plasowaniu produktu.
W Dyrektywie czytamy: . „Przedsiębiorcy powinni udostępniać ogólny opis głównych parametrów decydujących o plasowaniu, wyjaśniający domyślne główne parametry stosowane przez przedsiębiorcę oraz ich względne znaczenie w porównaniu z innymi parametrami, ale opis ten nie musi być przedstawiany indywidualnie dla każdego wyszukiwania.” Informacje muszą zawierać opis, czy konsumenci zawierają umowę z przedsiębiorcą czy osobą prywatną (także, jeżeli tylko pośredniczą w zawarciu tej umowy– informacja powinna dotyczyć także czy osoba trzecia oferująca towary, usługi lub treści cyfrowe jest przedsiębiorcą czy podmiotem niebędącym przedsiębiorcą, na podstawie złożonego im przez osobę trzecią oświadczenia).
3. Obowiązek informowania o dostosowaniu ceny do profilowanego zachowania konsumenta
Jeśli wyniki wyszukiwania zależą od płatnej reklamy lub innej płatności w celu lepszego plasowania, przedsiębiorca, który nie przedstawi, że taka reklama ma miejsce, działanie to będzie uznane za nieuczciwe praktyki handlowe.
W obrocie internetowym zdarzają się też sytuacje, że przedsiębiorcy indywidualnie dostosowują cenę swoich ofert do konkretnych konsumentów lub konkretnych kategorii konsumentów w oparciu o zautomatyzowane podejmowanie decyzji i profilowanie zachowań konsumentów, pozwalające przedsiębiorcom ocenić siłę nabywczą konsumentów, o czym konsumenci powinni być wyraźnie informowani, gdy zaproponowana im cena została indywidualnie dostosowana na podstawie zautomatyzowanego podejmowania decyzji, tak aby mogli uwzględnić potencjalne ryzyko przy podejmowaniu decyzji o zakupie.
4. Obowiązek informowania czy opinie/komentarze o produkcie/usłudze pochodzą od konsumentów, którzy kupili/używali produkt.
Jedną z najważniejszych zmian wprowadzanych Dyrektywą jest konieczność informowania czy komentarze zostały zweryfikowane, czy należą do faktycznych nabywców/ użytkowników produktów.
W celu ochrony konsumentów przed wprowadzającymi w błąd opiniami o produkcie, zamieszczonymi na stronie internetowej produktu, przedsiębiorcy zapewniający dostęp do opinii konsumentów o produktach, powinni informować konsumentów, czy ustanowiono procesy i procedury mające zapewnić, aby publikowane opinie pochodziły od konsumentów, którzy rzeczywiście używali produktów lub je kupili.
W Dyrektywie wskazuje się, że należy zakazać przedsiębiorcom zamieszczania nieprawdziwych opinii i rekomendacji konsumenckich, takich jak polubienia w mediach społecznościowych, lub zlecania ich zamieszczania innym osobom z myślą o promowaniu własnych produktów, a także manipulowania opiniami i rekomendacjami konsumenckimi, na przykład poprzez publikowanie tylko pozytywnych opinii i usuwanie negatywnych.
5. Obowiązek wskazywania najniższej ceny z ostatnich 30 dni
W każdym ogłoszeniu o obniżce ceny podaje się wcześniejszą cenę stosowaną przez podmiot gospodarczy przez określony okres przed zastosowaniem obniżki ceny. Wcześniejsza cena oznacza najniższą cenę stosowaną przez podmiot gospodarczy w okresie, który nie może być krótszy niż 30 dni przed zastosowaniem obniżki ceny.
6. Inne obowiązki:
- Obowiązek informowania o niższej jakości produktów wprowadzanych na rynki różnych państw. Regulacja ta ma na celu eliminowanie „podwójnej” jakości produktów wprowadzanych jako te same towary.
- Zakaz odsprzedaży biletów kupowanych przez boty.
Od kiedy obowiązują przepisy Dyrektywy?
Dyrektywa nałożyła na państwa członkowskie obowiązek jej implementacji (wprowadzenia do przepisów prawa państw członkowskich) do dnia 28 maja 2022 r. Większości członków Unii Europejskiej niestety nie dało się wdrożyć przepisów Dyrektywy Omnibus.
W Polsce nie została jeszcze przyjęta ustawa wprowadzająca w nasze akty prawne zmiany z Dyrektywy.
Obecnie projekt ustawy został skierowany do I czytania w Sejmie (druk 2425). Nie jest więc wiadome od kiedy w Polsce stosowane będą przepisy Dyrektywy. Proces legislacyjny można jednak śledzić pod linkiem:
Druk nr 2425 – Sejm Rzeczypospolitej Polskiej
Które polskie ustawy zmieni Dyrektywa „Omnibus”?
Zmiany, które wprowadzi Ustawa o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw (implementująca Dyrektywę Omnibus), obejmą m.in. w ustawę o prawach konsumentów, ustawę o ochronie konkurencji i konsumentów; w ustawę o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, czy ustawę o informowaniu o cenach towarów i usług.
Sankcje za naruszenie Dyrektywy Omnibus
Podobnie jak Rozporządzenie „RODO”, za naruszenie obowiązków wynikających z Dyrektywy wprowadzone zostaną grzywny w wysokości do 4% rocznego obrotu podmiotu w państwie członkowskim (lub państwach członkowskich), w którym doszło do naruszenia, lub do co najmniej 2 mln EUR w przypadku, gdy informacje o obrocie nie są dostępne. Państwa członkowskie mają również możliwość wprowadzenia jeszcze wyższych grzywien do własnego ustawodawstwa przy wdrażaniu Dyrektywy.
Chociaż przepisy Dyrektywy w Polsce jeszcze nie obowiązują, warto już dzisiaj przygotować swoje sklepy i usługi na wejście w życie jej przepisów, gdyż po uchwaleniu ustawy implementującej, czasu na wdrożenie zmian, może nie być zbyt dużo.
Jeśli jesteś przedsiębiorca działającym w branży E-commerce, nie wiesz czy Ciebie też dotyczy Dyrektywa Omnibus, nie wiesz jak dopełnić nakładanych nią obowiązków, nie wiesz jak zmienić swój sklep i komunikaty na stronie ZGŁOŚ SIĘ DO NAS POMOŻEMY Ci dopasować obowiązki Dyrektywy do Twojej działalności!
Skontaktuj się z nami telefonicznie: (+48) 32 706 10 15
Mailowo: kontakt@emediatorlegal.pl; lub j.bratek@emediatorlegal.pl
Pomocą prawną w zakresie Dyrektywy Omnibus w naszej Kancelarii zajmuje się radca prawny Justyna Bratek, która jest też autorką niniejszego artykułu.
