6 lutego 2023 roku Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o fundacji rodzinnej. Ta nowa instytucja pomoże rodzinom kontynuować prowadzenie biznesu przez wiele pokoleń, a także zapewni firmom stabilność po śmierci właściciela.
Kiedy ustawa wejdzie w życie?
Według artykułu 145 wspomnianej ustawy, ma wejść ona w życie trzy miesiące po ogłoszeniu, a więc ustawa zacznie obowiązywać już w pierwszym półroczu 2023 roku!
Jakie korzyści niesie za sobą Fundacja rodzinna?
Podstawową zaletą wprowadzonych regulacji będzie zachowanie majątku biznesów rodzinnych i ciągłości funkcjonowania firm po śmierci właścicieli. Ponadto, fundacja rodzinna ograniczy ryzyko nieudanej sukcesji i zabezpieczy przed sprzedażą na rzecz innych podmiotów. Firmy rodzinne są znaczącym elementem polskiej gospodarki, dlatego stworzenie fundacji rodzinnej będzie stanowić instrument akumulacji kapitału polskiego i budowy silnych marek.
Jak założyć fundację rodzinną?
Założenie fundacji rodzinnej warto rozważyć w każdym przypadku, gdy potencjalny fundator posiada znaczący majątek i chciałby, aby stanowił on zaplecze ekonomiczne jego rodziny, nie tylko za jego życia, ale także w kolejnych pokoleniach. Proces założenia fundacji rozpoczyna się od złożenia przez fundatora oświadczenia woli o powołaniu do życia polskiej fundacji rodzinnej przed notariuszem. Konieczne jest by siedziba takiej fundacji miała miejsce na terytorium RP. Fundatorem natomiast może zostać każda osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Po utworzeniu fundacji zostaje ona wpisana do rejestru i wówczas nabywa osobowość prawną. Innym, alternatywnym sposobem założenia fundacji będzie jej utworzenie na mocy ważnego testamentu, jeśli fundator zawrze w testamencie oświadczenie o woli utworzenia fundacji. Każda fundacja rodzinna powinna sporządzić swój statut, który będzie określać cele jej działalności, jej fundusz założycielski, jej majątek a także zasady działania poszczególnych organów fundacji i przysługujące beneficjentom uprawnienia. Naczelnym organem fundacji będzie zarząd, który będzie odpowiedzialny za prowadzenie fundacji, realizację celów określonych w statucie i reprezentację, a także za informowanie beneficjentów o przysługujących im świadczeniach. Krąg beneficjentów ustala natomiast fundator.
Czy fundację będą obowiązywać podatki?
Fundacja będzie posiadać specyficzny status podatkowy bowiem formalnie będzie podatnikiem podatku CIT, ale korzystać będzie mogła z podmiotowego zwolnienia podatku, w sytuacji gdy beneficjentami będą członkowie najbliższej rodziny fundatora. W przypadku, gdy beneficjentami nie będzie najbliższa rodzina fundatora podatek CIT wyniesie 15 %.
Natomiast nabycie przez osoby fizyczne od fundacji rodzinnej świadczeń oraz mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej będzie opodatkowane podatkiem PIT w wysokości proporcjonalnej do stopnia pokrewieństwa między fundatorem, a beneficjentem. Zaś dochody osiągane w ciągu działalności fundacji rodzinnej przez beneficjenta i fundatora, nie będą podlegać podatkowi od spadków i darowizn – wiązać je będzie tylko podatek dochodowy od osób fizycznych.
Fundacja rodzinna, a zachowek i zobowiązania
Ustawa przewiduje możliwość zrzeczenia się zachowku, rozłożenia go na raty, odroczenia terminu płatności, czy obniżenia jego wysokości. Także świadczenia otrzymane od fundacji rodzinnej będą obniżać wartość zachowku przysługującego uprawnionemu.
Fundacja będzie mogła odpowiadać za zobowiązania, w tym alimentacyjne, fundatora powstałe przed ustanowieniem fundacji, a w przypadku zobowiązań alimentacyjnych powstałych także po ustanowieniu fundacji, jeśli egzekucja z majątku będzie bezskuteczna. Warto przy tym zaznaczyć, że zabezpieczenie osób, wobec których fundator ma obowiązki alimentacyjne powinno następować w pierwszej kolejności.
2 główne korzyści z założenia fundacji rodzinnej
Najważniejszą zaletą jest fakt, że fundacja rodzinna będzie jedynym argumentem sukcesji pozwalającym na realne zachowanie integralności majątku rodzinnego i ochronę go przed sytuacjami w przyszłości, kiedy nie wszyscy członkowie rodziny byliby zainteresowani kontynuacją prowadzenia działalności. Ponadto, założenie fundacji rodzinnej będzie bardzo pomagać w akumulacji kapitału, przede wszystkim z uwagi na to, że majątek nie ulegnie rozdrobnieniu na poszczególnych członków rodziny oraz, że jako podmiot zwolniony z podatku dochodowego będzie mogła korzystnie reinwestować zyski osiągnięte z wniesionego do niej majątku bez konieczności ponoszenia kosztów w postaci podatku.
Podsumowując, fundacja rodzinna to bardzo korzystne rozwiązanie dla osób prowadzących swój biznes, którzy chcą kontynuacji go w przyszłości bez konieczności dzielenia majątku na poszczególnych członków rodziny. Również dla fundatora fundacja stanowi niewątpliwą korzyść, gdyż ma on jeszcze za życia realny wpływ na kształtowanie się sytuacji jego firmy i majątku po jego śmierci.
